ΑΣΠΑΙΤΕ Κρήτης

Το μάθημα αποσκοπεί στη μελέτη και διερεύνηση της παραγωγής της γνώσης και των νέων ιδεών και προτάσεων στον χώρο της εκπαίδευσης, καθώς και του τρόπου εξαγωγής συμπερασμάτων μέσα από τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων με συστηματικό τρόπο, σύμφωνα με τις αρχές και μεθόδους της επιστημονικής έρευνας. Πιο συγκεκριμένα οι μέθοδοι και οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για να μελετηθούν τα εκπαιδευτικά ζητήματα, να τεθούν, να διερευνηθούν και απαντηθούν τα σχετικά ερευνητικά ερωτήματα εμπίπτουν στο πεδίο της Μεθοδολογίας Εκπαιδευτικής Έρευνας.

Κυρίαρχος σκοπός του επιστημονικού αυτού πεδίου η βελτίωση των διδακτικών και άλλων εκπαιδευτικών διαδικασιών και φαινομένων μέσα από τη συστηματική θεωρητική έρευνα, αλλά και την πρακτική εφαρμογή των θεωρητικών συμπερασμάτων. Η ενασχόληση με το πεδίο αυτό στηρίζει τον μελλοντικό εκπαιδευτικό στην επαγγελματική του ανάπτυξη τόσο μέσα από την εφαρμογή κατάλληλων ερευνητικών στρατηγικών και πρακτικών στο διδακτικό του έργο, όσο και σε πιθανές μελλοντικές πιο ερευνητικά προσανατολισμένες ενασχολήσεις του. 

Οι φοιτητές/μελλοντικοί εκπαιδευτικοί ολοκληρώνοντας το μάθημα αναμένεται να είναι σε θέση:

• Να προσδιορίζουν/οριοθετούν την έννοια της επιστημονικής έρευνας και να περιγράφουν  τα βασικά χαρακτηριστικά της όταν εφαρμόζεται σε διάφορα εκπαιδευτικά ζητήματα
• Να αναγνωρίζουν τα βασικά είδη εκπαιδευτικής έρευνας και τα στοιχεία μιας δημοσιευμένης μελέτης
• Να προσδιορίζουν εκπαιδευτικά θέματα/προβλήματα που χρειάζεται να μελετηθούν/επιλυθούν σε πραγματικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα και στη βάση ευρημάτων της ερευνητικής βιβλιογραφίας.
• Να σχεδιάζουν και αναπτύσσουν κατάλληλα ερευνητικά εργαλεία για τη συλλογή δεδομένων  
• Να αναζητούν και υιοθετούν κατάλληλες μεθόδους συλλογής, ανάλυσης και παρουσίασης  δεδομένων, τρόπους καταγραφής αναφορών κλπ
• Να σχεδιάζουν και υλοποιούν ένα σχέδιο έρευνας εκπαιδευτικού θέματος/προβλήματος του ενδιαφέροντός τους ακολουθώντας τα βασικά βήματα της ερευνητικής διαδικασίας. 

Εισαγωγή στη μεθοδολογία της εκπαιδευτικής έρευνας. Η αναζήτηση της γνώσης: Οντολογικές και επιστημολογικές παραδοχές (knowledge theory). Ερευνητικά Παραδείγματα (Θετικιστικό, ερμηνευτικό, κα). Η φύση της Εκπαιδευτικής Έρευνας. Η αξία της Εμπειρικής Έρευνας.

• Είδη εκπαιδευτικής έρευνας: τα χαρακτηριστικά και ο ρόλος τους:
• Νατουραλιστικές και εθνογραφικές ερευνητικές προσεγγίσεις
• Εθνομεθοδολογία
• Αξιολογική έρευνα και έρευνα αναλυτικών προγραμμάτων
• Φεμινιστικές οπτικές της έρευνας
• Βιογραφίες – Αφηγηματικές ιστορίες - Ανάλυση λόγου (Discourse analysis)
• Αξιολογική Έρευνα - Διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής
• Κριτική Έρευνα Δράσης
• Προσδιορισμός εκπαιδευτικού ζητήματος για μελέτη. Η σημασία της βιβλιογραφικής ανασκόπησης. Το νόημα της  πρωτοτυπίας στην ερευνητική αναζήτηση.
• Ποσοτικές και ποιοτικές μέθοδοι μελέτης. Μικτές μέθοδοι. Θεμελιωμένη έρευνα (grounded research). Διαδικασία συλλογής δεδομένων. Σημασίες της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας. Τριγωνοποίηση
• Ερευνητικά εργαλεία - ερευνητικές τεχνικές. Σχεδιασμός και διαμόρφωση ερευνητικών εργαλείων
• Ερωτηματολόγιο
•  Σχέδιο συνέντευξης
•  Φύλλο παρατήρησης
•  Ερευνητικό έργο
•  Διδακτικά πειράματα.
• Τεχνικές ανάλυσης, επεξεργασία και παρουσίαση δεδομένων.
• Ανάλυση περιεχομένου (Παραγωγική - Επαγωγική, προσδιορισμός συστήματος κατηγοριών/κριτηρίων ανάλυσης, ανάλυση κρίσιμων συμβάντων).
• Στατιστική επεξεργασία (Περιγραφική-Επαγωγική Στατιστική, προσδιορισμός μεταβλητών).
• Αξιοποίηση προγραμμάτων για την επεξεργασία δεδομένων. Παραδείγματα: Στατιστική ανάλυση δεδομένων με το SPSS, Ποιοτική ανάλυση δεδομένων με υπάρχοντα λογισμικά, π.χ. NVIVO. Αναπαραστάσεις για την παρουσίαση ευρημάτων.  
• Δεοντολογία και ηθικά ζητήματα στην εκπαιδευτική έρευνα
• Η διαδικασία ανάπτυξης και υλοποίησης ενός σχεδίου εκπαιδευτικής έρευνας. Θεωρητικές και πρακτικές διαστάσεις. 

Παρουσιάσεις σχετικών θεμάτων από τον διδάσκοντα σε θεωρητικό και παραδειγματικό επίπεδο, Αξιοποίηση ηλεκτρονικής τάξης με σχετικούς συνδέσμους, αρχεία άρθρων, και παραδείγματα.

Κριτική μελέτη και ανάλυση ερευνητικών άρθρων, Εργασίες/παρουσιάσεις βιβλιογραφικής ανασκόπησης αναφορικά με την ερευνητική μεθοδολογία σε διάφορες ερευνητικές περιοχές.

Ομαδική εργασία μελέτης θεμάτων και ανάπτυξη ερευνητικών σχεδίων και εργαλείων, Παρουσίαση σχεδίων έρευνας από φοιτητές

Εργαστηριακές ασκήσεις στη χρήση προγράμματα ανάλυσης δεδομένων π.χ. SPSS, NVIVO